ls jij wilt werken aan jouw gezondheid en/of prestaties kom je al gauw in aanraking met de woorden energie & mindset. Maar hoe beïnvloedt jij deze nu op de positieve én op de minder positieve manier? We leggen het uit aan de hand van het ‘Energy Mindset Quadrant’ uit het boek Work Smart Play Smart.nl
Het originele model is ontwikkeld door journalist Tony Schwartz en psycholoog Jim Loehr in 2001.[1] Wij hebben hem iets praktischer gemaakt waardoor hij, naar onze bescheiden mening, herkenbaarder is in je dagelijks leven. Het model gaat uit van je hoeveelheid energie en de positiviteit van je mindset. Als je die twee tegen elkaar wegzet, krijg je vier kwadranten.
De beste plek om te zitten is de performance zone. Hier is je energie hoog en je mindset positief. Je kunt hier het meeste werk verzetten, de beste keuzes maken en, het belangrijkste misschien nog wel: hier kun je je het beste concentreren. Ook heb de kans om in flow te komen. Een soort staat van mentale superkracht. In flow presteer je beter, krijg je meer voor elkaar, maak je minder fouten en kost werken de minste energie. Bovendien geeft flow ook een positief gevoel.[1] We komen hier nog uitgebreider op terug in het hoofdstuk over focus (red. in het boek Work Smart Play Smart.nl). Daarin leggen we uit hoe je sneller en vaker flow kan bereiken, want ook hier zijn eenvoudige technieken voor.
Je kunt, door de bank genomen, zo’n zestig tot negentig minuten presteren. Daarna nemen je energie en daarmee ook je prestaties echt af. Je kent wel het gevoel dat je hard aan het sporten bent. Alles heb je gegeven en je merkt dat je vermoeid begint te raken. Of je de finish haalt weet je niet of dat je die laatste set nog af kunt maken. Je begint te twijfelen. Als je die laatste motivatie uit jezelf moet halen, is dat vaak enorm lastig. Als je een personal trainer naast je hebt staan of een team om je heen hebt, helpen die je vaak meer uit jezelf te halen dan je voor mogelijk hield. Vaak heb je namelijk meer energie en uithoudingsvermogen dan je denkt. Je gaat door op wilskracht, maar daarmee neemt je energie wel rap af.
Als je aan het werk bent, merk je dit minder. Je kunt langer doorgaan zonder dat je echt doorhebt dat je energielevel naar beneden gaat. Maar ook hier geldt dat eerst je positieve mindset achteruit gaat. De motivatie wordt minder, je wordt minder oplossingsgericht en je concentratie neemt af. Je wordt minder scherp en je belandt in de irritatiezone. Zoals in het verhaal van Meyerson. Hard en lang werken, late sessies, veel stress, slechte communicatie en steeds meer ergernis in het team. Zeker als je slecht hebt geslapen, te veel hebt gewerkt, continu op de toppen van je kunnen hebt gepresteerd, ben je sneller geïrriteerd, communiceer je niet altijd even duidelijk (al denk je misschien van wel), maak je eerder fouten en heb je een korter lontje. Dat hoef je zelf niet eens te merken. Als ik dit tijdens een presentatie benoem, is er ook steevast iemand die vrolijk roept: “Aah! Nu weet ik in welke zone mijn partner zich de afgelopen jaren bevindt.”
Degene die dit roept, kan altijd rekenen op een applaus van herkenning, zelfs een keer op een staande ovatie, maar eigenlijk is het heel negatief. Mensen kunnen inderdaad jaren in de irritatiezone blijven zitten. Ze kunnen telkens net op tijd ontsnappen aan algehele uitputting door een vakantie of misschien een nieuwe baan ergens anders. Dan gaat het in het begin weer even goed totdat de nieuwigheid er vanaf is. Vervolgens zakt de motivatie weer weg, met de energie er direct achteraan.
We verspillen zo met zijn allen enorm veel tijdZeker tijdens de lockdown hebben de meeste mensen in een combinatie van adrenaline en overlevingsdrang veel te lang en te hard doorgewerkt. Dat is prima voor een tijdje, maar daarna neemt de effectiviteit af. We leveren hetzelfde, maar het duurt langer, kost meer moeite en is misschien wel helemaal niet hetgeen waar je het beste mee bezig had kunnen zijn.
Met een beetje geluk gaat het uiteindelijk dan toch fout. Van de irritatiezone verval je in de burn-out. Ik zeg ‘geluk’, omdat het voor velen de redding is. De mogelijkheid om hun leven eindelijk om te draaien en in de juiste richting verder te gaan. Mensen die een burn-out krijgen, rennen vaak al jaren aan zichzelf voorbij. Daarom is het ook simpelweg dom om mensen die een burn-out hebben opgelopen als zwak te zien. Wel valt te betwijfelen of ze de juiste prioriteiten hebben gesteld. Vaak zijn het mensen die juist veel te veel ballen hoog hebben willen houden. De combinatie werk en privé komt daarmee onder druk te staan. Op een gegeven moment neemt de monkey mind het volledig over en vertroebelt al het logisch denken. Je gaat alleen nog maar harder werken. En ook meer fouten maken, wordt cynisch en verliest alle puf. De tijd nemen om gezond te eten en bewegen doe je niet en je slaapt ook slechter. Want: als je maar laat zien dat je hard werkt, dan kunnen ze daar in elk geval niets op aanmerken.
Vandaar ook ‘geluk’. Mensen vergeten hoeveel potentie ze verspillen in de irritatiezone. Je zou haast zeggen dat ze hun leven lijden. Ze blijven maar doorgaan op dezelfde weg. Zonder te bedenken hoe het slimmer kan, want dat kost energie. Liever bekende ellende, dan onbekend geluk.
Toch is er inmiddels veel onderzoek dat aantoont dat je met een positieve mindset, de eerder genoemde growth mindset, ook beter bestand bent tegen burn-out en andere psychische uitdagingen. De juiste mindset helpt je in elk geval na afloop beter herstellen. Sterker nog, de uitdrukking: What doesn’t kill you, only makes you stronger gaat hier zeker op. Posttraumatische groei, zoals dit fenomeen wordt genoemd, laat zien dat je krachtiger in het leven kan komen te staan na een heftige ervaring of ingrijpende gebeurtenis.[2] Letterlijk sterker door ellende, zoals ook het gelijknamige boek beschrijft van therapeut Anja Jongkind en onderzoeker Greet Vonk.[3] Het grootste risico is dus uiteindelijk niet dat je in een burn-out terechtkomt. Het grootste risico is dat je veel te lang in de irritatiezone blijft hangen.
Het is overigens een misvatting dat alleen mensen die ontevreden zijn met hun werk, het werk niet aankunnen of juist zwaar onder hun niveau werken (bore-out) overspannen of burn-out kunnen raken. Ook als je je werk fantastisch vindt en bevlogen bent kun je de motivatie verliezen en jezelf voorbij lopen. Veerkracht ontstaat dan ook niet door continu vast te blijven houden, maar door juist af en toe los te laten. We werken niet te hard, we rechargen te weinig.[4]
Dat is dan ook het laatste quadrant. Of je nu in de performance zone zit, de irritatiezone of in een burn-out, de weg terug naar performance gaat altijd via rechargen. Bewust rust pakken. Slim ontspannen. Want ook rechargen is iets wat je goed en fout kunt doen. In hoofdstuk 5 kijken we hoe je dit optimaal aan kunt pakken.
Om die irritatiezone te vermijden, moet je dus goed op je energie letten. Alleen, zoals je eerder al las: als we veel stress ervaren en hoge werkdruk, gaat onze ratio als eerste de deur uit. We vergeten goed voor onszelf te zorgen. De energiebronnen die we dan juist nog harder nodig hebben, verwaarlozen we.
Net als bij een auto hebben we brandstof nodig om goed te functioneren. In een oud barrel maakt het niet zoveel uit wat je erin stopt, die ploetert toch wel door. Je kunt je echter voorstellen dat Max Verstappen alleen de allerbeste verhouding van brandstof in zijn Formule 1 auto wil. Dat geldt ook voor hemzelf. Om optimaal te presteren is hij heel bewust bezig met zijn eigen energiehuishouding. Zijn training, voeding, ademhaling, ontspanning, het draagt allemaal bij aan het uiteindelijke resultaat op het circuit.[5] Als jij dus je future state hebt bepaald, je weet waar je naartoe wilt en waarom dat belangrijk is voor jou, je hebt de juiste mindset om daar ook echt te komen, dan heb je vervolgens de juiste energie nodig om tot actie over te gaan en door te zetten.
De brandstof die we daarvoor nodig hebben, bestaat voor een groot deel uit voeding, water en ademhaling. Voor mijn vorige boek heb ik samen met een team van experts onze kennis over deze externe energiebronnen uitgewerkt. Mocht je dat willen nalezen, dan kun je het vinden in het ebook Recharge. Die krijg je gratis bij mijn nieuwe boek Work Smart Play Smart.nl.
Bronnen[1] Csikszentmihályi, M. (1988), The flow experience and its significance for human psychology, in Csikszentmihályi, M. (ed.), Optimal experience: psychological studies of flow in consciousness, Cambridge, UK: Cambridge University Press, p. 15, ISBN 978-0-521-43809-4[2] Jongkind, A., & Vonk, G. (2020, maart) Sterker door ellende. S2uitgevers.[3] idem[4] Achor, S., & Gielan, M. (2016, 24 juni). Resilience Is About How You Recharge, Not How You Endure. Harvard Business Review. https://hbr.org/2016/06/resilience-is-about-how-you-recharge-not-how-you-endure[[5]](https://hashtagrecharge.com/nl/energie-mindset-quadrant-uit-het-boek-work-smart-play-smart/#_ftnref5) Meens, S. (2015, 13 februari). A day in the life of Max Verstappen. Verstappen.com. https://verstappen.com/en/article/2009[[1]](https://hashtagrecharge.com/nl/energie-mindset-quadrant-uit-het-boek-work-smart-play-smart/#_ftnref1) Schwartz, T., & McCarthy, C. (2007, oktober). Manage Your Energy, Not Your Time. Harvard Business Review. https://hbr.org/2007/10/manage-your-energy-not-your-time.
